Ακύρωση διαταγής πληρωμής – Σώρευση ανακοπών

Από τις συνδυασμένες διατάξεις των άρθρων 631, 632 παρ. 2, 633 παρ. 2 εδ. γ, 904 παρ. 2 περ. α και ε, 918 παρ. 2 περ. α, 919 και 933 παρ. 4 ΚΠολΔ, ως ισχύουν μετά την κατά περίπτωση αντικατάστασή τους από το Ν.4335/2015 (Φ.Ε.Κ. Α‘87/23-07-2015, με έναρξη ισχύος από 01-01-2016), συνάγεται ότι η διαταγή πληρωμής που επιδικάζει προσωρινά και ύστερα από συνοπτική διαδικασία, κατά κανόνα χωρίς κλήτευση του οφειλέτη, την απαίτηση, δεν βεβαιώνει κατά τρόπο μη επιδεχόμενο αμφισβήτησης την ύπαρξη της απαίτησης, της οποίας την πληρωμή διατάσσει, αφού στον καθ’ ου οφειλέτη παρέχεται δικαίωμα άμεσης αμφισβήτησης της γένεσης και της ύπαρξής της (και όχι μόνο της εκτελεστότητας της διαταγής πληρωμής) με το ένδικο βοήθημα της ανακοπής (πρώτα του άρθρου 632 παρ. 1 ΚΠολΔ και σε περίπτωση μή εμπρόθεσμης άσκησής της και μετά από νέα κοινοποίηση της διαταγής πληρωμής αυτής του άρθρου 633 παρ. 2 ΚΠολΔ). Πριν από την πάροδο και της δεύτερης αυτής προθεσμίας, η διαταγή πληρωμής δεν αποκτά ισχύ δεδικασμένου (ΑΠ 1538/2005 ΕλλΔνη 2006.118) και ως εκ τούτου, κατά τις διατάξεις των άρθρων 933 παρ. 4 και 633 παρ. 2 εδ. γ ΚΠολΔ, ως ισχύουν σήμερα, ο οφειλέτης, σε βάρος του οποίου επιχειρείται αναγκαστική εκτέλεση με βάση τη διαταγή πληρωμής, η οποία αποτελεί τίτλο εκτελεστό, δεν κωλύεται να προτείνει με την κατ' άρθρο 933 ΚΠολΔ ασκούμενη ανακοπή ως λόγους ακυρότητας της εκτέλεσης και ενστάσεις, οι οποίες βάλλουν κατά την ουσία του υποστατού της επιδικασθείσας απαίτησης. 

Όταν επισπεύδεται αναγκαστική εκτέλεση, η οποία στηρίζεται σε διαταγή πληρωμής και δεν έχει διαταχθεί η αναστολή της κατ' άρθρο 632 παρ. 3 ΚΠολΔ, υπάρχει στη διάθεση του καθ' ου, όχι μόνο η ανακοπή του άρθρου 632 ΚΠολΔ, αλλά και αυτή του άρθρου 933 ΚΠολΔ. Αν επιδοθεί στον καθ' ου η εκτέλεση αντίγραφο του απογράφου της διαταγής πληρωμής με επιταγή για εκτέλεση αρχίζουν να τρέχουν οι προθεσμίες για άσκηση τόσο της ανακοπής του άρθρου 632 ΚΠολΔ, όσο και της ανακοπής του άρθρου 933 ΚΠολΔ. Και οι δύο ανακοπές έχουν διαπλαστικό χαρακτήρα. Η πρώτη όμως ανακοπή έχει ως αίτημα την ακύρωση της διαταγής πληρωμής ως εκτελεστού τίτλου, ενώ η δεύτερη την ακύρωση της πράξης εκτέλεσης που βάλλεται με αυτήν. Μια δεύτερη διαφορά των δύο ανακοπών αφορά τους λόγους που η κάθε μια μπορεί να περιέχει. Η ανακοπή του άρθρου 632 - 633 ΚΠολΔ μπορεί να στηρίζεται (μόνο) σε λόγους, οι οποίοι αφορούν την εν γένει ύπαρξη των νομίμων προϋποθέσεων έκδοσης της διαταγής πληρωμής, άρα και την ύπαρξη της απαίτησης. Οι λόγοι αυτοί, σύμφωνα με την ορθότερη (και κρατούσα) άποψη, μπορούν να περιλαμβάνουν τόσο αντιρρήσεις αναφορικά με τυπικές ελλείψεις του τίτλου, όσο όμως και αυτές που θίγουν τη γέννηση, άσκηση ή απόσβεση της απαίτησης.

Η ανακοπή, όμως, του άρθρου 933 ΚΠολΔ, εκτός από τους παραπάνω λόγους, μπορεί επί πλέον να επικαλείται και λόγους που αφορούν την ακυρότητα της πράξης εκτέλεσης αυτής καθ’ εαυτής, τα ελαττώματα δηλαδή της εκτελεστικής διαδικασίας (ΕφΘεσ 63/1997 ό.π., Π. Γέσιου - Φαλτσή, ό.π., παρ. 34, σελ. 547 επ.). Η παράλληλη άσκηση ή εκδίκαση των προαναφερθέντων δυο ενδίκων βοηθημάτων των άρθρων 632 και 933 ΚΠολΔ μπορεί να εμφανιστεί όχι μόνο, όπως ανωτέρω αναφέρθηκε, με τη μορφή της άσκησης ενός από αυτά, ενώ υπάρχει ήδη εκκρεμοδικία ως προς το άλλο, αλλά και με την μορφή της αντικειμενικής σώρευσης, όταν δηλαδή υφίστανται δικόγραφα ανακοπής περιέχοντα ένωση του αιτήματος τόσο της ανακοπής του άρθρου 632 παρ. 1 ΚΠολΔ (ακύρωση διαταγής πληρωμής), όσο και εκείνου της ανακοπής του άρθρου 933 παρ. 1 ΚΠολΔ (κατά κανόνα πρόκειται για αίτημα ακύρωσης της επιταγής προς πληρωμή και ενδεχομένως και ακύρωσης της κατάσχεσης), ακόμη και για τους ίδιους λόγους. Σε κάθε περίπτωση, η σώρευση των ανακοπών των άρθρων 632 και 933 ΚΠολΔ τελεί υπό την προϋπόθεση ότι η σύγχρονη εκδίκασή τους δεν επιφέρει σύγχυση, ότι αυτές υπάγονται στην ίδια διαδικασία και ότι το επιλαμβανόμενο δικαστήριο είναι αρμόδιο για αμφότερες (άρθρο 218 παρ. 1 ΚΠολΔ, Π. Γέσιου - Φαλτσή, ό.π., παρ. 34, σελ. 582 επ.). Εξάλλου, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 632 παρ. 1 ΚΠολΔ, ως ισχύει μετά το Ν. 4335/2015, «ο οφειλέτης κατά του οποίου στρέφεται η διαταγή πληρωμής έχει το δικαίωμα να ασκήσει ανακοπή η οποία απευθύνεται στο καθ' ύλην αρμόδιο Δικαστήριο του τόπου έκδοσης της διαταγής πληρωμής», ενώ σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 933 παρ. 1 ΚΠολΔ «αντιρρήσεις εκείνου κατά του οποίου στρέφεται η εκτέλεση και κάθε δανειστή του που έχει έννομο συμφέρον, οι οποίες αφορούν την εγκυρότητα του εκτελεστού τίτλου, τη διαδικασία της αναγκαστικής εκτέλεσης ή την απαίτηση, ασκούνται μόνο με ανακοπή που εισάγεται στο Ειρηνοδικείο, αν ο εκτελεστός τίτλος έχει εκδοθεί από το δικαστήριο αυτό, και στο Μονομελές Πρωτοδικείο σε κάθε άλλη περίπτωση». Σημειώνεται  μετά τις αλλαγές που επέφερε ο Ν.5134/2024 στο ανωτέρω άρθρο, η ανακοπή του αρθ.933 παρ.1 εισάγεται πλέον μόνο στο Μονομελές Πρωτοδικείο.